آرمان تبریز-همایش یک روزه «محصولات غذایی تراریخته و سالم برای زندگی سالم» صبح امروز، سوم تیر ماه در تبریز برگزار شد.
به گزارش خبرنگار مادرتبریز؛رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان آذربایجان شرقی، استاندار آذبایجان شرقی، رئیس دانشگاه تبریز، رئیس مرکز تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی تبریز و چند تن از دانشمندان برجسته ملی از سخنرانان این نشست هستند.
همایش یک روزه «محصولات غذایی تراریخته و سالم برای زندگی سالم» از سلسله همایش هایی است که در قالب پروژه توانمندسازی ایمنی زیستی از سال ۹۷ در استان های مختلف کشور برگزار شده اند.
دکتر محمد امین حجازی، رئیس پژوهشکده بیوتکنولوژی منطقه شمال غرب در تبریز در این نشست گفت: مردم طی هزاران سال از فرایندهای بیوتکنولوژی در کشاورزی و صنایع تخمیر استفاده کردهاند. تولید انواع فراورده های غذایی تخمیری از جمله نان، ماست، پنیر و سرکه مثال هایی از کاربرد بیوتکنولوژی رایج در صنایع غذایی است. اکتشافات قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم در مورد چگونگی انجام فرآیندهای مفید توسط میکروارگانیسم ها و نیز نحوه ایجاد بیماری به واسطه آن ها به تولید تجاری واکسن ها و آنتی بیوتیک ها منجر شد. توسعه این علم و سایر شاخه های مرتبط با آن از جمله مهندسی ژنتیک کمک می کند که شیوه های اصلاح به صورت هدفمندتر، کاراتر و در زمان کوتاه تری انجام پذیرد و به این ترتیب تولید انواع فراورده های بیوتکنولوژیکی که قبلا تولید آن توسط میکروارگانیسم ها میسر نبود و یا اینکه توجیه اقتصادی نداشت، عملا امکان پذیر شود. یک نمونه از میکروارگانیسم های ترانس ژنیک یا تراریخته، ایجاد باکتری تولید کننده انسولین انسانی است. امروزه بیوتکنولوژی میکروبی با تولید فراورده های بسیار متنوع کاربردهای وسیعی در حوزه های مختلف از جمله صنایع غذایی، کشاورزی، دارویی و آرایشی، شیمیایی و محیط زیست دارد.
تولید انواع آغازگرهای میکروبی، آنزیمها، آنتی بیوتیکها، مواد مغذی مانند اسیدهای آمینه، ویتامین ها، عوامل شیمی درمانی، واکسن ها حلالهاو موادآلی مانند اتانول، اسید لاکتیک، بوتانول وغیره از جمله این محصولات به شمار می آیند.
وی اظهار داشت: ارزش بازار جهانی محصولات میکروبی در سال ۲۰۱۷، ۱۷۰٫۵ میلیارد دلار ارزیابی شد و پیش بینی می شود این مقدار در سال ۲۰۲۳ به ۳۰۲٫۴ میلیارد دلار برسد.
دکتر بهرام باغبان، استاد دانشگاه تبریز و عضو کمیته ایمنی زیستی وزارت علوم تحقیقات و فناوری در جمع اندیشمندان مهندسی ژنتیک و ایمنی زیستی در تبریز گفت: به علت توجه عموم مردم به مهندسی ژنتیک لازم است اطلاعات صحیح در این زمینه از طریق اهل فن به مردم ارائه شود تا افکارعمومی در تشخیص به جا و بهنگام، دچار غفلت و یا درگیری ذهنی در سیکل های معیوب تشخیص و انتخاب سالم و خردمندانه نشوند.وی تاکید کرد: یکی از رهیافت های این شاخه بزرگ علوم زیستی تولید موجودات تراریخته برای رفع مشکلات، نقایص و نیازهای موجود در زندگی فعلی و آتی بشر است. فناوری مهندسی ژنتیک پتانسیل های فراوانی برای کمک به حل معضلات زیست محیطی کشور از قبیل بحران آب، تغییر اقلیم، فرسایش خاک، فرسایش تنوع زیستی، انقراض گونه های جانوری وگیاهی، آلودگی هوای کلانشهرها، وجود و افزایش آلاینده ها، سموم وکودهای شیمیایی در محیط زیست و … دارد.
حجتالاسلام دکتر ابراهیم نژاد، عضو هیئت علمی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، دیگر سخنران این همایش با اشاره به اهمیت مهندسی ژنتیک به عنوان یکی از فناوری های نو تشریح کرد: جلوگیری از پیشرفت علم و فناوری امکان پذیر نیست و مقابله ی بی چون و چرا با آن صحیح نیست. نگاه کلان به قضیه با توجه به مسائل داخلی و بین المللی توام با رصد حرکت های استعماری مخصوصا بیوامپریالیسم و بیوتروریسم ضروری به نظر می آید.
وی گفت: فن و هنر بشری در استفاده از علم و تجربه در تداوم حیات و شیوه بهتر زیستی امر جدیدی نیست. انسان‌ها از همان بدو خلقت بوسیله هدایت تکوینی و تشریعی و استفاده از تجربیات سعی در به‌کارگیری امکانات موجود در پی بهتر و سالم زیستن بودند. تاریخ بهترین گواه این مدعا است.
ترا ریزش یا دست‌کاری ژنتیکی که مهندسی ژنتیک نامیده میشود از زیرمجموعه علوم زیست‌فناوری است
حجت الاسلام ابراهیم نژاد تشریح کرد: مهندسی ژنتیک به شکل امروزی جزء موضوعات مستحدثه و نو پیدا محسوب میشود، بر همین اساس نسبت به نگرش دینی و تحلیل مذهبی، زیرساخت‌های لازم خود را می‌طلبد. ازآنجاکه اعتقادات دینی و الزامات مذهبی انسان‌ها در پذیرش هر پدیده نو نقش اساسی ایفا می‌کند، باید حوزه‌های علمیه و صاحب‌نظران این وادی با به راه انداختن فقه زیست‌فناوری خلأ موجود را پر کرده بار دیگر پویائی فقه را به جهانیان عرضه کنند.
وی تاکید کرد:رسالت حوزه تنها بیان حکم حلیت یا حرمت مسئله نیست، باید اذعان داشت نگرش دینی خیلی فراتر از خود مهندسی ژنتیک است.نگاه دینی علاوه بر تحلیل فعالیت‌های اختصاصی بیوتکنولوژی، به موضوعات گسترده‌ای همچون مسائل اعتقادی، فقهی و حقوقی، اخلاقی، محیط‌زیست و فقه حکومتی و… توجه کامل دارد.
این استاد دانشگاه گفت: برای بهره برداری درست از مهندسی ژنتیک و محصولات ترایخته به عنوان یک فناوری، هدایت و حمایت دولت از متخصصین و راه‌اندازی فقه جامع زیست‌فناوری از سوی حوزه اجتناب‌ناپذیر است.
استاد دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تبریز نیز گفت: از تکنیک‌های مهندسی ژنتیک می‌توان برای تضمین سلامت و ایمنی محصولات تراریختهبهره برد.
دکتر عبدالحسن کاظمی تشریح کرد: روش‌های مهندسی ژنتیک آن قدر دقیق و ایمن هستند که در پزشکی (درمان بیماری‌های ژنتیکی) مورد استفاده قرار می‌گیرند؛ در واقع ژن درمانی، فصل مشترک مهندسی ژنتیک و پزشکی است.مزیت بزرگ محصولات تراریخته، ضرورت ارزیابی مخاطرات احتمالی در آنها و اخذ مجوز رهاسازی از مراجع ذی‌صلاح است.
دکتر کاظمی افزود: حساسیت زایی، محل قرار گرفتن ژن جدید در ژنوم گیرنده، تأثیر ژن در بروز صفت موردنظر، ارزیابیهای ترکیبات داخلی (پروتئین، روغن، مواد مهم،…)، اثر بر موجودات غیرهدف، امکان انتقال افقی ژن، اثر تغذیه‌ای در موجودات آزمایشی: موش، خرگوش، مرغ،گاو، …همه درمورد محصولات تراریخته قابل مطالعه هستند وبررسی می شوند.
دکتر منیری فر، رئیس مرکز تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی تبریز، با تشریح نقش کشاورزی در امنیت غذایی جامعه امروز سهم عمده ی کشاورزی در تامین امنیت غذایی را از طریق اصلاح نباتات دانست که در آن توسعه پایدار کشاورزی باز تعریف میشود.
وی بر اهمیت تأمین نیازهای غذایی اساسی نسل حاضر و آینده از نظر کمّی و کیفی و در عین حال تأمین کافی تولیدات کشاورزی تاکید کرد و گفت این مهم به کمک بهره برداری از فناوری های نو به دست خواهد آمد.
وی افزود: ایجاد مشاغل دائمی، درآمد کافی و شرایط مناسب زندگی و کار برای کسانی که در فرآیند تولیدات کشاورزی اشتغال دارند لازمه ی توسعه ی پایدار است. تجربه جهانی نشان می دهد بهره برداری از فناوری مهندسی ژنتیک و محصولات تراریخته در دستیابی به این اهداف تاثیر مثبت داشته است.
دکتر منیری فر اظهار داشت: امنیت غذایی، یک سیاست امنیت ملی است. کم و کیف امنیت غذایی، مقدار عرضه و کیفیت کالای عمومی امنیت ملی را در هر کشور تعیین می‌کند.
همایش محصولات تراریخته و سالم برای زندگی سالم در قالب پروژه بین المللی توانمند سازی ایمنی زیستی و با حمایت سازمان حفاظت محیط زیست و صندوق تسهیلات جهانی تسهیلات زیست محیطی در تبریز برگزار شد. سازمان جهادکشاورزی استان آذربایجان شرقی در تبریز مجری برگزار این نشست یک روزه بود.
این سلسله همایش ها با هدف آگاهی بخشی عمومی در مورد فناوری مهندسی ژنتیک و محصولات تراریخته در حال برگزاری است. امید است با افزایش آگاهی عمومی، و رونق تولید، تولید ملی محصولات تراریخته نیز در کشور محقق شود. در حال حاضر سالانه بالغ بر ۵ میلیارد دلار محصولات تراریخته وارد کشور می شود. این درحالی است که با وجود آمادگی برای تولید ملی این محصولات، هنوز ایران به جمع کشورهای تولید کننده محصولات تراریخته نپیوسته است.
