آرمان تبریز- یاداشت از احمدبایبوردی عضوهیات علمی علوم خاک/ مقدار ﺑﺮداﺷﺖ آب از ﭼﺎه ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﺼﺎرف ﺻﻨﻌﺘﻲ دارﻧﺪ ﺣﺪود ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻣﺘﺮﻣﻜﻌﺐ در ﺳﺎلﻫﺴﺖ ۳/۲ و ﺣﺪود ﻣﻴﻠﻴﻮنﻣﺘﺮﻣﻜﻌﺐ از مخزن سد علویان برداشت می شود.۴/۴ میلیون متر مکعب توسط بخش صنعنی مورد استفاده قرار می گیرد.
به گزارش خبرنگار ما؛اکثر ﺣﻮﺿﭽﻪ ﻫﺎی کاوه سودا ﺧﺎﻛﻲ ﺑﻮده و ﻫﻴﭻﮔﻮﻧﻪ ﻋﺎﻳﻘﻲ ﺟﻬﺖ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮی از ﻧﻔﻮذ آب آﻟﻮده ﺑﻪ داﺧﻞ زﻣﻴﻦ ﺑﻪﻛﺎر ﻧﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ .ﺳﺮرﻳﺰ ﺣﻮﺿﭽﻪ ﻣﻲ ﻫﺎ ﺑﻪ ﻳﻚ زﻫﻜﺶ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺷﻮد ﻛﻪ در ﻃﻮل ﻣﻲ ﻣﺴﻴﺮ در دﺷﺖ ﺗﺨﻠﻴﻪ می شود .
پساب ناشی از ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﺮﺑﻨﺎت سدﻳﻢ ﻛﻪﺑﻪﺻﻮرت ﻣﺎﻳﻊ ﻫﺴﺖ و ﺷﻮری ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺎﻻﻳﻲ دارد، باهدف ﺗﺒﺨﻴﺮدر، ﺣﻮﺿﭽﻪﻫﺎﻳﻲ ﺟﻤﻊآوری می شوند اﻣﺎﺑﻪدﻟﻴﻞ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺑﻮدن درﺟﻪ ﺣﺮارت و وﺟﻮد ﺳﺮﻣﺎ در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﺤﺪودﻳﺖ روزﻫﺎی زﻳﺎد از ﻟﺤﺎظ ﺗﺎﺑﺶ ﻧﻮر خورشید ﻋﻤﻼ تبخیر خاصی از داخل لاگون ها صورت نمی گیرد.در نمونه برداری های صورت گرفته از آب چاه های نزدیک کارخانه ﻳﻮن، ﻫﺎی ﻛﻠﺮ، ﻛﻠﺴﻴﻢ، و ﻧﻴﺰ ﺳﺪﻳﻢ در اﻳﻦ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎ همانندﻧﻤﻮﻧﻪ ﭘﺴﺎب ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺎﻻﺳﺖ و اﻓﺰاﻳﺶ ﻏﻴﺮﻋﺎدی ﻳﻮن اﻳﻦ ﻫﺎ ﺑﺮ اﺧﺘﻼط ﺣﺠﻢ ﺑﺴﻴﺎر زﻳﺎدی ﭘﺴﺎب ﺑﺎ آب زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ دﻻﻟﺖ ﻣﻲکند؛ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻳﻮنﻫﺎی و ﻛﻠﺮﻳﺪ، ﻛﻠﺴﻴﻢ، ﺳﺪﻳﻢ در ﻧﺘﻴﺠﻪ افزایش ﻫﺪاﻳﺖ اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﺷﺪه است و ﻓﺎﻛﺘﻮر اول ﻛﻪ ﻣﺆﺛﺮﺗﺮﻳﻦ ﻋﺎﻣﻞ در ﻫﻴﺪروﺷﻴﻤﻲ ﻣﻨﻄﻘﺔ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺗﻲ ﻫﺴﺖ؛ اﺛﺮات ﺳﺎزﻧﺪﻫﺎی زﻣﻴﻦﺷﻨﺎﺳﻲ ﻳﺎ روﻧﺪ ﻛﻠﻲ ﻫﻴﺪروژﺋﻮﺷﻴﻤﻲ آب ﻫﺎی زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ را ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻗﺮار داده اﺳﺖ .بررسی مطالعات جغرافیایی حوضچه های کارخانه کاوه سودا نشان می دهد که مساحت این لاگون ها در سال ۲۰۱۴حدود ۸۰هکتار بوده ودر سال ۲۰۱۸ به حدود ۲۱۰ هکتار افزایش یافته است.
افزایش حدود ۱۳۰هکتارس مساحت لاگون ها چه توجیهی دارد وقتی مقررگردیده است پساب ها از طریق کانال بتنی به دریاچه ارومیه انتقال داده شود!!با توجه به نفوذپیری های اندازه گیری شده در دشت مراغه بناب که با استوانه مضاعف صورت گرفته میزان نفوذ پیزی خاکها در محدوده متوسط تا زیاد می باشد وتخلیه پساب های شور در حوضچه های خاکهای احتمال نفوذ به آبهای زیر زمینی را دوچندان می نماید.درصورت انتقال آب پساب کارخانه کاوه سودا بعلت وجود آمویاک زیاد احتمال مرگ آرتمیا های موجود در دریاچه محتمل می باشد.در هر صورت کارخانه کاوه سودا بعنوان یک صنعت مادر وتخصصی که به نادرستی در بالادست دست مراغه بناب احداث شده است .
این کارخانه که منشا اشتغال در منطقه بوده بایستی مورد حمایت قرارگرفته و از شیوه های تخصصی وبه روز در تصفیه پساب استفاده نماید.گسترش مساحت لاگون ها نیاز به اخذ مجوزهای لازم از جهادکشاورزی ومحیط زیست می باشدوباید مشخص شود هدف از آنها ترسیبی بودن آنهاست یا به صورت تبخیری باید مورد استفاده قرار گیرند.در نهایت خواستار پاسخگویی مدیران محترم کارخانه به سوالات تخصصی وفنی ومطالبات زیر را داریم .
اول: برکه های خاکی بمنظور ترسیب و تبخیر پساب که روزانه ۸۰۰۰ متر مکعب است (۸ میلیون لیتر) در محوطه آن کارخانه (که میگویند لاگون هستند) اصلا مجوز قانونی نداشته و اقدام به احداث این برکه ها حتی با رعایت استانداردها و حتی با مجوز؛ بر اساس قانون حفاظت محیط زیست ، خلاف مقررات موضوعه و تخلف آشکار است .طبق اعلام نظر سازمان محیط زیست این لاگونها بایستی در کنار دریاچه اورمیه احداث شوند و بعد از تصفیه به دریاچه اورمیه رها سازی شوند.
دوم: دپو پسماند ویژه این کارخانه که ۶۰ درصد پسماند ویژه استان است در محوطه کارخانه ، خلاف قانون است که حتی صدور مجوز برای اینکار اصلا امکان پذیر نمی باشد. اگر مجوز قانونی کارگروه پسماند استان در این زمینه وجود دارد لطفا ارایه فرمایند؟
سوم : تخلیه پساب در منطقه قره چپق بناب که درداخل حریم قانونی پارک ملی (دریاچه اورمیه) در حال انجام است نیز، کاملا غیر قانونی و فاقد مجوزهای لازم است.در این زمینه چه توضیحی وجوددارد؟
چهارم : هیچگونه مجوزی برای توسعه ۳۰۰ هکتاری (محوطه کارخانه کاغذ سازی که توسط مالکان این شرکت خریداری شده است و هم اکنون مورد استفاده قرار می گیردازسوی سازمان محیط زیست صادر نشده است! و هر گونه فعالیت در آن محوطه بایستی دارای مجوز طرح توسعه باشد که اگر مجوزی صادر شده ارایه نمایند.
پنجم:مشخص فرمایند که در روش solvay که تصفیه را در لاگون ها انجام می دهند آلاینده های کلرایدکلسیم چه سرنوشتی پیدا می کند آیا این ماده از طریق لاگون های خاکی ومسیر انتقال به آبهای زیر زمینی نفوذ نمی کند؟
ششم: ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ بررسی ﻧﻤﻮدارﻫﺎی اﺳﺘﻴﻒ ﺑﺮای ﭼﻨﺪ ﺳﺎل ﻣﺘﻮاﻟﻲ، ماهیت ﻫﻴﺪروﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎی اﻳﻦ ﭼﺎهﻫﺎی اطراف کارخانه کاوه سودا ﺑﺎ ﭘﺴﺎبﻫﺎ ﻫﻤﺨﻮاﻧﻲ داﺷﺘﻪ و آﻟﻮدﮔﻲﻫﺎی را نشان می دهد در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﭘﺴﺎبﻫﺎی ﺻﻨﻌﺘﻲ ﺑﺮ آب زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ ﻫﺴﺖ. ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺎﺑﻪﻛﺎرﮔﻴﺮی داده ﻫﺎی ﻫﻴﺪروﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده ازﺗﺤﻠﻴﻞ آﻣﺎری ﭼﻨﺪ ﻣﺘﻐﻴﺮه و روش ﺗﺠﺰﻳﻪ ﺑﻪ ﻋﻮاﻣﻞ، ﻋﻮاﻣﻞ اﺻﻠﻲ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ ﻫﻴﺪروﺷﻴﻤﻲ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﻪدﺳﺖ آمده این پدیده ها را چگونه توجیه می کنید؟
هفتم :افزایش یونهای سدیم کلراید وکلسیم وشوری خاک زمین های منطقه را چگونه ارزیابی می کنید؟
هشتم: علت افزایش یونهای کلراید وکلسیم وسدیم وسولفات در نمونه های برداشت شده از چاه هایی که در ۲ کیلومتری محل لاگون ها می باشد مخصوصا در آبهای چاه های کشاورزی روستای خوشه مهر که فاصله زیادی تا لاگون ها دارد به چه علت می باشد؟
نهم : نسبت یونهای سولفات به کلراید وکربنات وبی کربنات به کلراید وکلراید به سولفات در نمونه برداری ۵ ساله آب چاه های اطراف کارخانه کاوه سودا چگونه می باشد لطفا ارایه گردد از طرف سازمان آب منطقه استان؟
منابع:
۱-اﺻﻐﺮی ﻣﻘﺪم ا ﻣﺤﻤﻮدی ، ۱۳۸۷ن، .ﺗﺄﺛﻴﺮﭘﺴﺎبﻫﺎی آب ﺷﻬﺮک ﺻﻨﻌﺘﻲ ﻣﺮاﻏﻪ ﺑﺮ آﻟﻮدﮔﻲ ﻣﺮاﻏﻪ ﻫﺎی زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ دﺷﺖ – ﺑﻨﺎب .ﻣﺠﻠﻪ ﻣﺤﻴﻂﺷﻨﺎﺳﻲ دانشگاه ﺗﻬﺮان ، صفحه ۱۵-۲۲
۲- اﺻﻐﺮی ﻣﻘﺪم ا. ﻓﻴﺠﺎﻧﻲ الهام واصغر ﻧﺎﻇﻤﻲ . ۱۳۹۴٫ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ ﻣﺮاﻏﻪ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﻫﻴﺪروﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ آﺑﺨﻮان دﺷﺖ – ﺑﻨﺎب . نﺸﺮﻳﻪ داﻧﺶ آب و ﺧﺎک ﺟﻠﺪ ۴/۲ ﺷﻤﺎره۲۵
۳- ﻣﺤﻤﻮدی ن، ۱۳۸۶٫ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﻤﻲ و ﻛﻴﻔﻲ ﻣﻨﺎﺑﻊ آب زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ دﺷﺖ مراغه بناب – ﭘﺎﻳﺎن ﻧﺎﻣﻪ ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ارﺷﺪ، داﻧﺸﮕﺎه ﺗﺒﺮﻳﺰ
شکل ۱:موقعیت جغرافیایی محل احداث کارخانه کاوه سودا
شکل۲:قسمت های سیاه رنگ که نشان دهنده مساحت لاگون های تخلیه پساب در سال ۲۰۱۴ می باشد
شکل ۳-خطوط قرمز رنگ مساحت لاگون های توسعه یافته در سال ۲۰۱۸ را نشان می دهد.
این پایگاه خبری حق انتشار جوابیه کارخانه کاوه سودای مراغه را طبق قانون مطبوعات محفوظ می داند.
- منبع خبر : خبرگزاری آریا
