آرمان تبریز-احمد بایبوردی / آتش سوزی های گسترده در حالی مراتع و جنگل های ا ستان را درمعرض نابودی قرار داده که هنوز با وسایل ابتدایی مانند بیل و کلنگ به مقابله با چنین بحران و حوادثی می رویم. انگیزه افراد برای حفاظت از محیط زیست و منابع طبیعی باید ترغیب شود زیرا هنوز برخی افراد به ارزش و اهمیت محیط زیست و منابع طبیعی واقف نبوده و نسبت به اثرات تخریب محیط زیست آگاهی مناسب ندارند بنابراین هر میزان که آموزش و آگاهی بخشی به آحادمردم افزایش پیدا کند به طور قطع حفاظت و حراست از منابع طبیعی هم روند بهتری به خود می گیرد.
به گزارش خبرنگار ما؛الهام زمانی و امید داودی زوج مخترع راکت حریق برای نجات جنگل ها و مراتع کشور از آتش سوزی ها مدتی قبل پیشنهاد استفاده از کپسول راکت را داده اند. هر عدد کپسول مقدار ۲ هزار و ۵۰۰ متر مربع حریق عرصه های جنگلی را خاموش می کند. با استفاده از این راکت دیگر هواپیما نیاز به کم کردن ارتفاع و به خطر افتادن ندارد و از ارتفاع بالا و دور از شعله های آتش هم می تواند راکت را رها کند.به گفته این محققان شعله ها و حرارت زیاد آتش، از پایین آمدن و کم کردن ارتفاع هواپیما جلوگیری کرده و اجازه نمی دهد مواد ضد حریق یا آب، با فاصله کم به آتش پاشیده شود که موثر واقع شود و نیز وزش باد و هوای گرم که سبک بوده و به سمت بالا حرکت می کند، باعث پراکندگی و عدم تمرکز اطفا حریق می شود که با این روش ها کمک زیادی صورت نمی پذیرد واستفاده از این راکت ها موثر وکاربردی هستند.
نخستین سری تجهیزات مکانیزه اطفای حریق جنگل ها در راستای اجرائی شدن تفاهم نامه چهارجانبه وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، وزارت جهاد کشاورزی، سازمان های حفاظت محیط زیست و برنامه و بودجه کشور به محیط زیست تحویل داده شده است وشایسته بود این تجهیزات مدرن جهت کنترل آتش در منطقه ارسباران استفاده گردد. شیوه پاشش تحت فشار فعلی توسط این جت برتری های عملیاتی نسبت به روش های قدیمی تر دارد که بر همین اساس امکان اطفاء حریق های گسترده را فراهم کرده است. برای مثال در سال ۲۰۱۸ یک سیستم پایش آتش سوزی جنگلی در زمان بی درنگ با استفاده از پهپاد توسط مهندسین دانشگاه پلی تکنیک سِمارانگ اندونزی راه اندازی شد. پهپاد آنها مجهز به پنج حسگر، یک ریزپردازشگر و یک «اتوپایلوت متن باز» به نام «(Ardu Pilot Mega (APM»برای کنترلگر پرواز است. نخستین حسگر این پهپاد، حسگر دما برای اندازه گیری دمای منطقه جنگلی مورد تهدید بود. چهار حسگر دیگر نیز درون APMبه کار گذاشته شدند. علاوه بر این ها یک بارومتر، یک GPS، یک IMUو یک حسگر قطب نما نیز روی این پهپاد نصب شدند. پهپاد از GPSو قطب نما برای پرواز و مسیریابی و از بارومتر برای فشار هوا که معیاری برای حفظ ارتفاع آن است استفاده میکند. قطعه IMUنیز متشکل از یک حسگر شتاب سنج و یک حسگر ژیروسکوپ جهت اندازه گیری و حفظ جهت در هوا است. داده هایی که از حسگر دما و GPSبه دست میآیند با کمک ریز پردازشگر Raspberry Pi سه پردازش میشوند. در نهایت نتایجی که از پردازش داده ها به دست میآیند به سرور ارسال میشوند تا به صورت آنلاین و بی درنگ روی وب سایت سیستم اطلاع رسانی آتش سوزی های جنگلی منتشر شوند. این پهپاد پیشرفته میتواند با سرعت ثابت ۵ متر در ثانیه پرواز کند و دمای سطح زمین را در ارتفاع ۲۰ متری تشخیص دهد.
باتربیت نیروهای محلی میتوان در مهار حریق به شکل مناسب وارد عمل شد. در کشور برای کاهش آمار آتش سوزی جنگلها و مراتع باید به سمت تخصصی کردن مهارت اطفای حریق حرکت گردد. برای مثال یک کارشناس با تحصیلات جنگلها و مراتع یا کارشناس دیگر با تحصیلات حیات وحش هیچ گونه تخصص لازم برای مقابله با حریق را ندارند، اما هم اکنون از سوی دستگاههای متولی انتظار مضاعف از این نیروها برای اطفای حریق وجود دارد.
منطقه حفاظت شده ارسباران از نظر تنوع گونهای جانوری در سطح جهان کم نظیر است. تاکنون ۲۱۵ گونه پرنده، ۲۹ گونه خزنده، ۵ گونه دوزیست، ۴۸ گونه پستاندار و ۱۷ گونه ماهی در مناطق مختلف ارسباران شناخته شده و برخی دیگر از گونههای جانوری در این جنگلها به دلایل مختلف ناشناخته مانده است. این منطقه همچنین، زیستگاه پستاندارانی چون مارال، شوکا، بز وحشی، پلنگ، گراز، خرس قهوهای، سیاهگوش، گربهجنگلی، سمور سنگی، خرگوش، شغال، روباه معمولی، تشی، خارپشت اروپایی و… از پرندگان منحصر بفرد سیاه خروس قفقازی و قرقاول ارسباران و انواع پرندگان شکاری دوزیستان در این زیستگاه زیبا زندگی میکنند.پوشش گیاهی منطقه حفاظت شده ارسباران از جلوههای طبیعی آن است که متناسب با تغییر فصول سال، زیبایی خاصی به طبیعت منطقه میدهد.جنگلهای ارسباران بدلیل داشتن ۱۰۷۳ گونه گیاهی و ۱۷۰ گونه درختی، شامل ۴۲ تیپ مرتعی و ۱۴۳ واحد جنگلی از زمره یکی از مناطق با ارزش ژنتیکی جهان شناخته شده است و به جهت برخی ویژگیهای خاص یک منطقه رویشی مستقل، با نام منطقه جنگلی ارسباران معروف است.درختان این جنگل پهن برگ و مخلوط به چیزی بین حالت نم پسند جنگلهای شمال و نیمهخشکی پسند استپها و جنگلهای زاگرس است. نمونه درختان آن کرب، داغداغان، زبان گنجشک، اوری، سماق، بلوط، گیلاس وحشی، افرا و غیره است.تمام این ویژگی های منحصر به فرد باعث شود تا هم مردم وهم مدیران در حفظ این منطقه نهایت اهتمام را به خرج دهند.وبه هیچ عنوان پذیرفته نیست که در طول ۵ روز آتش سوزی ممتد نزدیک پانصد هکتار از این ذخایر ژنتیکی طعمه حریق شود.متاسفانه در این بین مشاهده می شود مدیریت بحران کشور دراوایل در دسترس نمی باشد وبقیه دوستان هم شانه خالی می کنند یکی شیب را بهانه می کند وآن دیگری نبود بالگرد را!این در حالی هست که فعالین محیط زیست استان طی نامه رسمی خطر این پدیده را به مدیران مربوطه گوشزد نموده اند.آنچه دردآور است اینکه کربن آلی تخریب شده وریز جاندارن سطحی خاک وگونه های نادر گیاهی وجانوری که تحت شرایط اکولوژیک خاص در این اکوسیستم مستقر شده بودند به سختی قابل احیا خواهند بود. جنگل های ارسباران به تکنولوژیهای روز ازجمله دوربین، پهباد و سنسورهای حساس به دود آتش نیاز دارند که امیدواریم به این تجهیزات مدرن مجهز شوند.
